Güneş Paneli Çatı Kurulumlarında Statik İncelemenin Önemi

Lisanssız elektrik üretim yönetmeliği kapsamında her bağımsız elektrik abonesi (gerçek veya tüzel) bir elektrik üretim tesisi kurabilme şansına sahiptir. 1000 kw kurulu güç altında üretim lisansı zorunluluğu bulunmamaktadır.

Yönetmeliğin sunduğu bu imkanlar neticesinde, yatırımlarda önemli bir payın güneş enerjisi kullanan fotovoltaik çatı kurulumlarında olacağı beklenmektedir. Kurulumların çok büyük bir yüzdesinin mevcut çatılara planlanacağı düşünüldüğünde, mevcut yapı stoğunun yapısal-taşıyıcı durumu ciddi önem arz etmektedir.

Ülkemizde yapı tasarımını ve incelemesinde aşağıda belirtilen belli başlı yönetmelikler kullanılmaktadır;

• TS 498-1997, Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri
• TS 500-2000, Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları
•  TS 648-1980, Çelik Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları
•   DBYBHY-2007, Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik

Güneş paneli kurulumu yapılacak çatı ve gerekmesi durumunda geri kalan yapı elemanları için bu yönetmelikler kapsamında detaylı yapısal inceleme, TEDAŞ Genel Müdürlüğü Elektrik Tesislerinin Proje Onayı ve Kabul İşlerine Ait Yetkilendirmelere İlişkin Usul ve Esaslar, ve Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği uyarınca talep edilmektedir.

Ülkemizde sık karşılaşılan yapı/çatı tipleri,

• Betonarme teras çatılar
•  Ahşap oturtma kiremit çatılar
•  Prefabrik betonarme çatılar
• Yapısal çelik çatılardır

Çatı kurulumu planlanan yapıda uzman teknik personeller tarafından bir bina tespit ziyareti yapılıp, gerekli rölevelerin alınması, mevcut projeler ile uygulama arasındaki olası tutarsızlıkların tespit edilmesi, varsa kusurlu uygulamaların yerinde incelenmesi, sonradan ilave edilen yüklerin belirlenmesi, tarafımızca benimsenen ve her yapı için uygulanan bir teknik prosedürdür. Yapılan her teknik inceleme, standart formlar ile tutanak ve kayıt altına alınmaktadır.

Güneş paneli ve taşıyıcı alt konstrüksiyonunun ağırlıkları, yukarıda tanımlanan çatı tipiyle ilgili olmakla birlikte, mevcut çatı kaplaması, çatı aşıkları ve taşıyıcı makaslara (ana taşıyıcılar) doğrudan yük artışı getirmektedir. Yük artışının eleman taşıma kapasitelerinde aşılma yaratıp yaratmadığı statik analiz ile kontrol edilmektedir. Tahkik edilmesi gereken bir diğer önemli konu, kullanılabilirlik kriterleri olan eleman sehim ve çökmeleridir. Binanın tasarımına esas mevcut yüklere ilave olarak, güneş paneli yükleri altında her bir elemanda gerekli tahkikler yapılıp yönetmeliklerdeki sınır değerler ile kıyaslanmaktadır. Çatı statik raporları, her bir eleman tipi ve göçme moduyla uyumlu olmak üzere, ayrı ayrı sunulmaktadır.

Hazırlanan sonuç çatı statik raporu neticesinde, gerekli bulunması durumunda güçlendirme yöntemleri konusunda yatırımcılar yönlendirilmekte ve gerekli projeler hazırlanmaktadır.  

Yeterli deprem kapasitesi şüpheli görülen yapılar, deprem performansı açısından da incelenmekte, alınması gereken birincil öneme sahip göçmeyi önleyici takviyeler yatırımcılara raporlanmaktadır.

Özet olarak güneş paneli çatı kurulumlarında taşıyıcı sistem statik incelemesi, hem binanın ana işlevi olan faaliyetlerine kesintisiz devam etmesi, hem de kurulum sonrası binanın artan yatırım değerinin sağlam temellere oturduğunun bilinmesi açısından büyük önem arz etmektedir.

Genser Mühendislik

İzmir, 2016